بسمه تعالی
ظالم بن ظالم ابوالا سود دُئِلى بصرى است که از شُعرا اسلام و از شیعیان امیرالمؤ منین و حاضر شدگان در صِفّین بوده است و او همان است که وضع (علم نحو) نموده بعد از آنـکـه اصـلش را از امـیرالمؤ منین علیه السّلام اخذ نموده و اوست که قرآن مجید را اعراب کرده به نقطه در زمان زیاد بن ابیه . وقتى معاویه براى او هدیّه فرستاد که از جمله آن حـلوائى بـود بـراى آنـکـه او را از محبّت امیرالمؤ منین علیه السّلام منحرف کند دخترش که به سن پنج سالگى یا شش سالگى بود مقدارى از آن حلوا برداشت و در دهان گذاشت ، ابوالا سود گفت : اى دختر! این حلوا را معاویه براى ما فرستاده که ما را از ولاى امیرالمؤ منین علیه السّلام برگرداند. دخترک گفت :
قَبَّحَهُ اللّهُ یَخْدَعُن ا عَنِ السَّیِّدِ الْمُطَهَّرِ بِالشَّهْدِ الْمُزَعْفَرِ تَبّا لِمُرْسِلِهِ وَآکِلِه .
چپس خود را معالجه کرد تا آنچه خورده بود قى کرد و این شعر بگفت :
شعر :
| اءَبِاالشَّهْدِ المُزَعْفَرِ یابْنَ هِنْدٍ |
| نَبیعُ عَلَیْکَ اَحْسابا وَدینا |
| مَعاذَ اللّهِ کَیْفَ یَکُونُ ه ذا |
| وَمَوْلی نا امیرُالمُؤْمنینا(۱) |
(۱ ) ربـیـع الا بـرار) عـلاّ مـه زمـخـشـرى 5/322، تـحـقـیق : عبدالامیر مهنا؛ (روضات الجنات ) علاّ مه خوانسارى 4/168 .
بـالجـمـله ؛ ابـوالا سـود در طاعون سنه شصت و نه به سن هشتاد و پنج در بصره وفات کـرد و ابـن شـهـر آشـوب و جـمـعـى دیـگـر ذکـر کـرده اند اشعار ابوالا سود را در مرثیه امیرالمؤ منین علیه السّلام و اوّل آن مرثیه این است :
شعر :
| الاّ یا عَیْنُ جُودی فَاسْعَدینا |
| الا فَابْکی اَمیرَ المُؤ منینا(۲) |
(۲) (مناقب ) ابن شهر آشوب 3/361 .
و ابـوالا سـود شـاعـرى طـلیـق اللسـان و سـریـع الجـواب بـوده ؛ زمـخـشـرى نـقـل کـرده کـه زیـاد بـن ابـیـه ابوالا سود را گفت که با دوستى على چگونه اى ؟ گفت : چـنـانـچـه تـو در دوسـتـى مـعـاویـه باشى لکن من در دوستى ثواب اُخروى خواهم و تو از دوستى معاویه حُطام دُنیوى جوئى و مَثَل من و تو شعر عمروبن معدى کرب است :
شعر :
| خَلیلا نِ مُخْتَلِفٌ شَاءْنن ا |
| اُریدُ الْعَلاءَ وَیَهْوِى السَّمَنَ |
| اُحِبُّ دِم آءَ بَنى م الِکِ |
| وَر اقَ المُعَلّى بَیاضَ اللَّبَنِ(۳) |
(۳) (مـجـالس المـؤ مـنـیـن ) 1/325 از (ربـیـع الا بـرار) زمـخـشـرى ، نقل کرده است .
و هم زمخشرى این شعر را از او روایت کرده :
شعر :
| اَمُفَنّدی فی حُبِّ آلِ محمّد |
| حَجَرٌ بِفیکَ فَدَعْ مَلا مَکَ اَوْزِد |
| مَنْ لَمْ یَکُنْ بِحِب الِهِمْ مُسْتَمْسِکا |
| فَلْیَعْتَرِفْ بِوِلا دَةٍ لَمْ تُرْشَدِ(۴) |
(۴) مـاءخذ پیشین . علامه شوشترى مى گوید: (مفند، ملامت کننده است ، یعنى اى مـلامـت کننده من در دوستى آل محمّد علیهماالسّلام ، سنگ در دهن تُست ؛ خواه ترک ملامت خود کنى و خواه آن را زیاده کنى و مضمون بیت ثانى آن است که شاعر فارسى گفته :
به نقل از « منتهی الأمال » - نوشته مرحوم شیخ عباس قمی (ره)
