زندگی آیت‌الله مکارم شیرازی چگونه می‌گذرد

فرمولی برای موفقیت در زندگی

مرجع عظام تقلید شیعیان گفت: قسمت عمده زندگی من از طریق رفتن به تبلیغ در ایام محرم و صفر و ماه مبارک رمضان تامین می‌شد و قسمتی هم از شهریه حوزه ولی بعدا که کار تالیفات من بالا گرفت، دیگر از شهریه مراجع هم استفاده نکردم.

داروهای مقوی قوه باء - محرک جنسی

 بسمه تعالی

نسخه های تک دارویی  

نسخه شماره 1-                         دارو :  پیاز ( Allium  cepa)

مقدار مصرف : 50تا 100 گرم

طرز تهیه و استعمال  : مقدار فوق را روزی 2 مرتبه همراه غذا میل کنید . 

نسخه شماره 2-                         دارو :  زعفران ( Crocus sativus)

مقدار مصرف : 0/5 تا 1 گرم

طرز تهیه و استعمال  : مقدار فوق را  همراه غذا میل کنید . 

نسخه شماره 3-                         دارو : تمام گیاه کرفس ( Apium graveolens)

مقدار مصرف : 2 تا 5 گرم همراه غذا بصورت خام مصرف کنید . 

نسخه شماره 4-                         دارو : تخم تره 0 Allium porrum)  

مقدار مصرف : 1 تا 2 گرم

مقدار فوق را با یک لیوان شیر چند روز متوالی میل کنید . 

نسخه شماره 5-                         دارو : موسیر  ( Allium ascalonicum)

مقدار مصرف : 10 تا 20 گرم

طرز مصرف : همراه غذا میل کنید  

نسخه شماره 6-                          د ارو : پوست دارچین ( Cinnamomum zeylanicum )

مقدار مصرف : 2 تا 5 گرم

طرز تهیه: مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان آب جوش ریخته مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .

مقدار فوق را می توانید همراه غذا میل کنید . 

نسخه شماره 7-                          دارو : تمام گیاه مارچوبه ( Asparagus officinalis)

مقدار مصرف : 2 تا 4 گرم

طرز تهیه : مقدار فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان آب جوش ریخته مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .

توجه : ضمنا گیاهان زنجبیل ، چوب چینی ، دارچینی وانیل و ثعلب که بومی ایران نیست جهت قوه باه بکار برده می شود .

مصرف سیر از کبد در برابر سموم دارویی و شیمیایی محافظت می کند.

مصرف روزانه سیر تازه، از کبد در برابر سموم دارویی و شیمیایی محافظت می‌کند.

---

سیر گیاهی است دو ساله با پیازی مرکب از پیازچه و ساقه راست که در انتهای آن گلی چتری که شامل چندین پیازچه است، قرار دارد. این گیاه از قدیم‌الایام به عنوان یکی از گیاهان مهم دارویی و چاشنی غذایی کشت می‌شده است.

اشکال مختلف سیر

قرص سیر: حاوی پودر سیر خشک شده است که بهترین شکل دارویی آن بوده و خواص و مواد موجود در آن تا حدودی شبیه سیر تازه است.

سیر ترشی: سیر وقتی به صورت ترشی در می‌آید، دست‌خوش تغییراتی خواهد شد که به حرارت محیط، نوع سرکه، زمان نگهداری و… بستگی دارد، ولی در اکثر موارد دارای خواصی شبیه به سیر تازه است.

ترکیبات موجود در سیر تا زمانی که پوست حبه‌ها جدا نشده باشد، با زمانی که سیر پوست کنده و خرد شود کمی متفاوت است، یعنی به محض له شدن سیر و مجاور شدن آن با هوا تغییراتی در آن روی می‌دهد. چون مواد موثر سیر نسبت به هوا و به ویژه حرارت حساس هستند، هر چه سیر بیشتر حرارت داده شود خواص آن کمتر می‌شود، بنابراین اثر سیر در غذاهای پخته و سرخ شده به مراتب کم‌تر از سیر تازه است.

موارد احتیاط مصرف سیر

* در زنان باردار و شیرده

* در برخی موارد در کودکان

* همچنین سیر ممکن است در برخی افراد منجر به ناراحتی‌های دستگاه گوارش مانند تحریک پذیری، سوءهاضمه، سوزش سر دل، تغییر در فلور میکروبی روده یا واکنش‌های آلرژیکی شود.

مداومت در مصرف سیر به تدریج باعث ریختن موی سفید و روییدن موی سیاه می‌شود

* معمولاً اثرات جانبی مصرف سیر خفیف و غیر متداول است. ظاهراً سیر تأثیری بر متابولیسم داروها ندارد، اما بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد مانند آسپرین استفاده می‌کنند، باید در مصرف سیر احتیاط نمایند. از این رو افرادی که جراحی می‌کنند، باید 7 تا 10 روز پیش از جراحی از خوردن سیر خودداری کنند، چرا که سیر زمان خونریزی را طولانی‌تر می‌کند.

اثرات سیر

* آنتی‌اکسیدانی: سیر سطوح سرمی دو آنزیم آنتی‌اکسیدانی کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز را افزایش می‌دهد و با خنثی نمودن رادیکال‌های آزاد اکسیژن که برای سلول‌ها مضر هستند، موجب محافظت از آن‌ها می‌شود، لذا برای مراقبت از پوست و مو از سیر برای ترمیم موهای آسیب دیده و کاهش ریزش مو استفاده می‌گردد.

* آنتی‌اسکلروزی: آترواسکلروز در نتیجه تجمع لیپیدهای درون و برون سلولی ایجاد می‌شود. عصاره سیر بیوسنتز کلسترول استرها و تری گلیسیرید را در سلول‌های آترواسکلروزی و فعالیت آنزیم مهم در تشکیل کلسترول استرها (که عامل مهم در تجمع چربی اضافی در سلول‌ها هستند) را محدود می‌کند.

* آنتی‌هیپرلیپیدمی: محدودیت سنتز کلسترول توسط کبد بستگی به میزان آنزیم HMG-COA ردوکتاز (آنزیم دخیل در بیوسنتز کلسترول) دارد که عصاره سیر به صورت غیر مستقیم بر این مقدار تأثیرگذار است.

* ضد تجمع پلاکتی و فیبرینولیتیک: عصاره سیر با افزایش میزان آدنوزین مونوفسفات حلقوی تشکیل لخته را در رگ‌ها کاهش می‌دهد.

* ضد پرفشاری خون: سیر به دلیل داشتن آلیسین و آجون که از مواد موثر آن هستند اثر گشاد کنندگی بر ماهیچه‌های صاف عروق داشته و منجر به کاهش فشار خون می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده این کاهش در فشار خون به میزان متوسط بوده و بیشتر در فشار خون سیستول مشهود است.

* ضد سرطانی: بر اساس مطالعات انجام شده بین مصرف سیر و انواع مختلفی از سرطان‌ها از جمله سرطان معده، کولون و حنجره ارتباط معکوس وجود دارد.

* ضد میکروبی: بررسی‌های انجام شده نشان داده‌اند که اثر ضد میکروبی آلیسین به دلیل خواص آن در محدود کردن فعالیت آنزیم‌های تیول‌دار میکروارگانیسم‌ها می‌باشد. برای خواص ضد میکروبی سیر موارد زیر نیز بیان گردیده است:

- خوردن سیر خام باکتری‌های عفونی روده‌ها را از بین می‌برد.

- قطره بینی سیر ویروس‌های عامل سرماخوردگی و آنفلوانزا را از بین می‌برد.

- ترکیبات گوگردی سیر باکتری‌ها و ویروس‌های ریه و ناحیه برونش را از بین می‌برد.

- آب و یا روغن سیر که روی عفونت قارچی انگشتان پا مالیده می‌شود، باکتری استافیلوکوکوس و سایر عفونت‌های پوستی را از بین می‌برد.

- سیر دارای اثرات ضد باکتری و ضد قارچ است، لذا برای برطرف شدن شوره سر که به علت قارچ مالاسزیا فورفور به وجود می‌آید بکار می‌رود. ترکیبات گوگرددار سیر نیز در برطرف شدن شوره سر موثرند.

* هیپوگلایسمیک: بر اساس مطالعات انجام شده اثر هیپوگلایسمیک (کاهنده قند خون) سیر می‌تواند به دلیل خاصیت آن در افزایش آزاد سازی انسولین از سلول‌های بتای پانکراس یا جدا شدن بیشتر انسولین از اشکال باند شده آن و افزایش حساسیت انسولینی سلول‌ها باشد. به همین دلیل مصرف آن به افراد دیابتی توصیه می‌شود.

چگونگی از بین بردن بوی بد سیر

سیر در کنار خواص با ارزشی که دارد موجب بوی بد دهان می‌شود و این مشکلی است که چون بسیاری از افراد راه حل آن را نمی‌دانند منجر به عدم مصرف آن می‌شود. زمانی که با خوردن غذاهای حاوی سیر دهان بدبو می‌شود، باید از خوشبوکننده‌های دهان استفاده کرد و البته این کار را باید به کرات انجام داد، یعنی تقریباً هر نیم تا یک ساعت یک‌بار، تا زمانی که ماده غذایی مقصر از جریان خون پاک شود که معمولاً این روند حدود 24 ساعت به طول می‌انجامد. در این میان مسواک زدن هم کمک می‌کند، اما نمی‌توان مسواک را همیشه در دهان نگه داشت.

یکی از بهترین راه‌های مبارزه با بوی بد دهان، خوردن بعضی خوراکی‌ها پس از غذاهای بودار است که در زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌شود.

1- لیمو: خوردن یک قاچ لیمو یا افزودن آن به غذا به عنوان چاشنی یا حتی افزودن آن به لیوان آب خود، اثر معجزه آسایی دارد. آب نبات‌های لیمویی نیز همان خاصیت را دارند.

2- جعفری یا سایر چاشنی‌های سبز: جویدن برگ‌های تازه جعفری، ریحان و رزماری (اکلیل کوهی) موجب آزادسازی روغن‌های آن‌ها می‌شود که حس تازگی به دهان می‌دهد.

3- سیب، گلابی و هویج: این خوراکی‌ها دارای فیبر زیادی هستند که جویدن آن‌ها باعث ترشح بیشتر بزاق دهان شده و دهان را تمیز می‌کنند.

4- ادویه‌های قابل جویدن: جویدن فقط چند دانه تخم انیسون (بادیان رومی)، هل، گشنیز یا رازیانه باعث تازه و خوشبو شدن دهان خصوصاً پس از صرف غذای حاوی سیر می‌شود.

5- برگ نعنا یا چوب دارچین: هر یک از این دو، طعم و بوی شبه گوگردی پیاز و سیر را رفع می‌کند. علاوه بر آن، وجود یک سری روغن‌های اساسی در دارچین با نوعی میکروب دهانی مبارزه می‌کند. آدامس‌های نعناعی یا دارچینی هم تأثیری مشابه دارند.

6- عسل: برای از بین بردن بوی سیر می‌توان نیم ساعت پس از خوردن آن، یک قاشق عسل خورد. ‌

7- کاهو: خوردن سبزی‌هایی مثل کاهو نیز موثر است، زیرا کلروفیل موجود در سبزی‌ها بوی سیر را رفع می‌کند.

اثرات سیر از دیدگاه طب سنتی

خواصی که دانشمندان (طب قدیم و جدید) برای سیر برشمرده‌اند عبارتند از:

* رسوبات خون را حل می‌کند.

* در درد مفاصل، نقرس و روماتیسم توصیه می‌شود.

* مدر و پایین آورنده فشار خون است.

* بهترین درمان برای فراموشی، ضعف حافظه و سرگیجه است. 

* خوردن سیر عضلات قلب را به نشاط می‌آورد و گردش خون را منظم می‌کند.

* مجاری تنفس و خون را پاک کرده و به این وسیله از تنگی نفس می‌کاهد.

* در درمان پاره‌ای از سل‌های ریوی، اسهال و برونشیت، سردرد و زکام مزمن مفید است.

* پوست بدن را خوش‌رنگ می‌کند.

* روده‌ها را از عفونت‌ها پاک می‌کند (به خصوص در اطفال) و با این خاصیت انسان را در مقابل بیماری تیفوئید و دیفتری محافظت می‌کند.

* سنگ کلیه و کرم‌های نازک شکم اطفال را نابود می‌کند.

* فلج و رعشه را معالجه کرده و برای مالاریا و بی خوابی خیلی مفید است.

خوردن سیر عضلات قلب را به نشاط می‌آورد و گردش خون را منظم می‌کند

* برای درمان میخچه و زگیل باید سیر را نرم کرده و به صورت مرهم روی میخچه و زگیل بگذارید تا همان‌طور بماند و هر چند وقت آن را تکرار کنید.

* مالیدن آن روی محل گزیدگی، سوزش و درد را تسکین می‌دهد.

* تقویت کننده دستگاه دفاعی بدن و دارای خاصیت ضد سرطانی و ضد سرماخوردگی است.

* مصرف سیر قند خون مبتلایان به مرض قند (دیابت) را می‌کاهد.

* اثر سمی نیکوتینی که از دود سیگار حاصل می‌شود را برطرف می‌کند؛ لذا چنانچه معتادان به سیگار به علت نیکوتین دچار ناراحتی‌های هاضمه و قلب شده باشند، با مصرف سیر احساس بهبودی می‌کنند.

* مداومت در مصرف سیر به تدریج باعث ریختن موی سفید و روییدن موی سیاه می‌شود.

* سیر پخته را چنانچه بر روی مو و پوست بمالند کشنده شپش است.

* اگر این فرآورده را در محل دردهای مفاصل و قولنج بمالند، درد و ناراحتی را تسکین خواهد داد.

* مخلوط سیر با سرکه ورم اعضا را برطرف می‌کند.

* به خاطر بوی نامطبوع سیر بهتر است به طور کامل آن را خرد نموده و در شیر حل کنید. این عمل برای درمان فشار خون بالا، تصلب شرایین، ناراحتی‌های گوارشی (اسهال و اتساع روده) و التهاب مخاط برونش‌ها مفید است.

* مصرف روزانه سیر تازه، از کبد در برابر سموم دارویی و شیمیایی محافظت می‌کند.

مقدار مصرف سیر

به صورت معمول استفاده روزانه به مقدار 4 گرم از سیر تازه (1 حبه متوسط) یا مقادیر معادل آن از سایر محصولات سیر توصیه می‌شود تا در طول زمان اثرات دارویی خود را بر جای گذارد.

نکته هایی در باره سنگ کلیه

سنگ کلیه بیماری جددی نیست. حتی می گویند، فرعون هم به این بیماری مبتلا بوده و یکی از ویژگی های طبیب مشهورش، سینوهه، توانایی درمان درد سنگ کلیه بوده است. با پیشرفت علم پزشکی، درمانهای پیشرفته تری برای این بیماری کشف و ابداع شده که سنگ کلیه را جزو بیماری های ساده دنیا کرده است. اما هنوز هم درد سنگ کلیه اگر نگوییم طاقت فرساترین دست کم یکی از وحشتناک ترین دردهایی است که تاکنون بدن انسان تحمل کرده است. به همین دلیل درباره چگونگی پیشگیری و درمان این درد با دکتر سید کاظم فروتن، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادرار صحبت کردیم .

همه ما سنگ کلیه را به عنوان یک درد وحشتناک پهلو  می شناسیم، آیا سنگ کلیه علائم دیگری هم دارد؟

سنگ کلیه می تواند بدون علامت باشد تا زمانی که کلیه را از کار بیندازد. یعنی ممکن است کلیه سنگ بسازد، علائم هم ندهد و کسی هم متوجه نشود و در نهایت روزی کلیه را نارسا کند. اما یکی از مهم ترین علائم سنگ کلیه درد است. این درد معمولا" شب ها شروع می شود و فرد را از خواب بیدار می کند. در واقع درد سنگ کلیه شدید و غیرقابل تحمل است. خانم هایی که تجربه زایمان را داشته اند و بیمار سنگ کلیه هم هستند، می گویند، درد زایمان قابل مقایسه با درد سنگ کلیه نیست. واقعا" این بیماران هنگام درد خیلی زجر می کشند. یکی دیگر از علائم سنگ، تغییر رنگ ادرار به صورت خونی یا رنگ چای شدن است. بعضی از بیماران سنگ کلیه، با علامت عفونت مراجعه می کنند. در این موارد، سنگ کلیه جزو اورژانس های پزشکی است و باید فورا" به آن رسیدگی شود.

اندازه سنگ کلیه با شدت علائم آن ارتباطی دارد؟

خیر، هیچ ارتباطی بین اندازه و علائم سنگ وجود ندارد.

درد چه موقع ایجاد می شود؟

معمولا" سنگ وقتی می خواهد دفع بشود، درد ایجاد می کند و وقتی جایش ثابت شد، درد از بین می رود، به عبارتی وقتی درد سنگ کلیه از بین رفت، مفهومش دفع سنگ نیست. یعنی وقتی درد شروع شد و بعد تسکین پیدا کرد، باید تکلیف سنگ مشخص شود و نباید بیمار فکر کند که چون دیگر درد ندارد پس همه چیز خوب شد و سنگ از بین رفت. باید به کمک سونوگرافی و عکس رادیولوژی مخصوص کلیه و مجاری ادرار، این سنگ پیگیری شود و اگر پیدا نشد آن وقت بگوییم که سنگ افتاده است و یک نفس راحت بکشیم .

همانطور که خودتان گفتید، برخی سنگ های کلیه علامت ندارند، با این حساب افرادی که هیچ علامتی ندارند، از کجا بفهمند که سنگ کلیه دارند؟

تشخیص سنگ کلیه در کسانی که تاکنون سنگ کلیه نداشته اند، هیچ علامتی هم ندارند، کمی مشکل است. از طرفی نمی توان به تمام افراد جامعه هم توصیه کرد که بروند و سونوگرافی و رادیولوژی بشوند، چرا که احتمال دارد سنگ کلیه داشته باشند. بنابراین ما توصیه می کنیم در کسانی که ممکن است کلیه سنگ ساز داشته باشند و دلایلی به نفع سنگ کلیه در آنها وجود دارد، بررسی های لازم صورت گیرد، مثلا" کسانی که در فامیل درجه یکشان سابقه سنگ کلیه وجود دارد، هر سال یا هر دو سال یکبار، برای این بررسی ها به پزشک مراجعه کنند. افرادی هم که خودشان سابقه سنگ کلیه دارند، باید سالی یکبار تحت سونوگرافی و بررسی های لازم قرار بگیرند.

چرا کلیه بعضی از افراد سنگ ساز است؟

اینکه چرا سنگ کلیه ایجاد می شود؟ چرا در یک کلیه بیشتر از دیگری سنگ تولید می شود؟ چرا بعضی بیشتر و بعضی کمتر سنگ کلیه دارند؟ سئوالاتی هستند که هنوز بطور مشخص جواب آنها پیدا نشده است. اما در این زمینه نظریه هایی وجود دارد. مثلا" اگر غلظت مواد داخل ادرار زیاد شود، می تواند زمینه ساز سنگ کلیه شود یا در برخی موارد زمینه های ارثی برای تشکیل سنگ مطرح است که استعداد فرد را در ابتلا به سنگ کلیه افزایش می دهد.

سنگ چگونه تشکیل می شود؟

وقتی غلظت موادی در داخل یک محلول بیش از حد شود، در نهایت به حالت فوق اشباع در می آیند و به کریستال تبدیل شده و رسوب می کنند، مثل اتفاقی که موقع تولید نبات رخ می دهد. نبات رابا همین روش تولید می کنند. ابتدا محلول شکر و آب را غلیظ می کنند، و سپس داخل این محلول غلیظ نخ آویزان می کنند تا کریستال های شکر دور این نخ جمع شوند و نبات تولید شود. این همان اتفاقی است که هنگام تشکیل سنگ کلیه می افتد. وقتی غلظت مواد در ادرار زیاد شود، زمینه تشکیل هسته سنگ در ادرار فراهم می شود. وقتی هم که این هسته اولیه ایجاد شد، سایر مواد دور این هسته رسوب می کنند و سنگ بزرگ می شود.

جنس این سنگ ها معمولا" چیست؟

شایع ترین نوع سنگ کلیه ، سنگ های کلسیمی هستند. شاید حدود 80 تا 85 درصد از انواع سنگ های کلیوی سنگ های کلسیمی هستند. این سنگ های کلسیمی هم عموما" به صورت نمک های کلسیم هستند. یعنی مثلا" اگزالات کلسیم یا فسفات کلسیم، بعد از سنگ های کلسیمی، سنگ های عفونی، اسید اوریکی و سایر انواع سنگ ها شیوع دارند. ولی اکثر افرادی که گرفتار سنگ کلیه می شوند، در واقع گرفتار سنگهای کلسیمی هستند.

این کلسیمی که در کلیه غلظتش بالا می رود و سنگ می شود، از کجا می آید؟

این کلسیم ممکن است ، بیش از حد از روده جذب شود. ببینید ، ما در طول روز حدود هزار میلی گرم کلسیم مصرف می کنیم که از این مقدار چیزی حدود یک سومش جذب می شود. اگر این میزان جذب به هر دلیلی افزایش یابد، مثلا" میزان کلسیمی که مصرف می کنیم، زیاد باشد،می تواند باعث تشکیل سنگ شود. ممکن است، میزان کلسیمی که از طریق کلیه دفع می شود، به دلیل یک بیماری افزایش یابد. البته این   بیماری ها عموما" بیماری های مربوط به استخوان و هورمون های مربوط به آن هستند. مثلا" در بیماری هیپرپاراتیروئیدی ، برداشت کلسیم از   استخوان ها افزایش می یابد و می رود که از کلیه دفع شود و تبعا" غلظتش در ادرار افزایش یافته و باعث تشکیل سنگ می شود. در بعضی از موارد هم کلسیمی که به کلیه می رسد زیاد نیست ولی خود کلیه به دلیل مشکلی که دارد، بیش از حد کلسیم را دفع می کند. ماجرا از این قرار است: حدود 95 درصد کلسیمی که در ابتدای واحدهای کلیوی وارد ادرار می شود، دوباره در کلیه باز جذب می شود. اگر کلیه ای نتواند این 95درصد کلسیم را باز جذب کند، مسلما" غلظت کلسیم ادرار بالا می رود و زمینه ساز تشکیل سنگ می شود.

به این ترتیب، کسانی که کلیه سنگ ساز دارند، باید مصرف مواد غذایی کلسیم دار را کم کنند؟

نخیر! تفکری که می گوید کسانی که کلیه سنگ ساز دارند. نباید لبنیات بخورند، کاملا" غلط است. چون اولا برخی افراد هستند که بدنشان به کلسیم اضافه نیاز دارد.  مثلا" زنان باردار و کسانی که دچار پوکی استخوان هستند. ثانیا" در برخی موارد سنگ کلیه ،  ما به بیمار توصیه می کنیم که بیشتر کلسیم مصرف کند. مثلا" در سنگ های اگزالات کلسیم، اگر شما کلسیم بیشتری مصرف کنید، این کلسیم در روده به اگزالات متصل می شود و اصلا" از روده جذب نمی شود و به این ترتیب ، یون اگزالات که افزایش آن در ادرار باعث تشکیل اگزالات کلسیم در کلیه شده و رسوب می کرد و سنگ اگزالات کلسیمی تشکیل می داد، اصلا" وارد بدن نمی شود.

پس بیمارانی که کلیه سنگ ساز دارند، باید از چه غذاهایی پرهیز کنند؟

تقریبا" تنها چیزی که ما توصیه می کنیم که بیماران سنگ کلیه از آن پرهیز کنند، نمک است . ببینید، یکی از مواد غذایی که باعث تولید سنگ می شود، نمک است. البته ما سنگ نمک که نداریم ولی نمک عاملی است که به ساخته شدن سنگ های کلسیمی  کمک می کند. نمکی که از روده جذب می شود، از طریق کلیه باید دفع شود. اما مشکل همین جاست چرا که وقتی نمک می خواهد از کلیه را وارد ادرار شود، با خودش کلسیم را وارد ادرار می کند و به این ترتیب غلظت کلسیم ادرار افزایش می یابد. بنابراین همان نمکی که هنگام پختن غذا به آن زده می شود کافی است و افرادی که کلیه سنگ ساز دارند، نباید سرسفره به غذایشان نمک بزنند و مواد شور مثل خیار شور را مصرف نکنند.

کسانی که کلیه سنگ ساز دارند، باید چه مواد غذایی را بیشتر مصرف کنند؟

در ابتدا گفتیم که اگر غلظت مواد در ادرار زیاد شود، زمینه های تشکیل سنگ کلیه فراهم می شود. حالا می گوییم که برای جلوگیری از تشکیل سنگ باید این غلظت مواد را کم کنیم. به عبارتی باید ادرار را تا می توانیم، رقیق کنیم. یعنی فردی که کلیه سنگ ساز دارد، باید آب و مایعات زیادی مصرف کند.

چقدر باید آب و مایعات مصرف کرد؟

چقدر آب خوردن مهم نیست . چقدر ادرار داشتن مهم است. ممکن است فردی در محیطی گرم زندگی کند یا فعالیت روزانه اش زیاد باشد، روزی 5 تا پارچ هم آب بخورد ، ولی باز کافی نباشد. چون همه این 8 لیوان آبی که می خورد، عرق می شود و چیزی از آن به ادرار نمی رسد تا رقیق شود. این فایده ای برای پیشگیری از سنگ کلیه ندارد. برای همین باید ملاک، میزان ادرار باشد نه میزان آبی که فرد می خورد. ما به بیماران توصیه می کنیم آنقدری آب بخورند که روزانه بیش از 2 لیتر ادرار داشته باشند. یا بعبارتی در طول خواب شبانه یک بار برای ادرار کردن به دستشویی بروند. بیماری که کلیه سنگ ساز دارد، اگر احساس تشنگی کند و بعد آب بخورد، از قافله عقب مانده است. یعنی چنین بیمارانی نباید هیچ وقت احساس تشنگی کنند و همیشه قبل از احساس تشنگی آب بخورند. این بیماران باید شب ها هنگام خواب یک لیوان بالای سرشان باشد، موقع کار روی میزشان یک لیوان آب باشد . یعنی برای دسترسی به آب نباید بیمار مشکلی داشته باشد.

اینکه برخی بیماران آب چشمه خاصی را مصرف می کنند، یا فقط آب معدنی می خورند، کار درستی است؟

این سئوال شایعی در بین بیماران مبتلا به سنگ کلیه است . اما ما اصلا" به چنین سئوالی اعتقاد نداریم. مگر تمام افرادی که از آب شهر استفاده می کنند، سنگ کلیه تولید کرده اند که حالا این بیماران آب شهر را استفاده نکنند. تازه برعکس وقتی بیماران خودشان را به یک نوع آب خاص مثلا" آب فلان چشمه محدود می کنند، وقتی به آن آب دسترسی ندارند، کمتر آب می نوشند و همین می تواند زمینه ساز تولید سنگ شود. اما اصل مصرف اب نوع آن نیست، بلکه حجم و مقدار آن است که باید زیاد باشد. آب هندوانه و ماءالشعیر و از این قبیل درمان های سنتی هم اشکالی ندارند ولی آنها هم اصولا" از طریق افزایش حجم ادرار از سنگ سازی کلیه جلوگیری می کنند. ما توصیه می کنیم ، بیماران هر داروی سنتی که سهل الوصول است، خیلی هم گران نیست، ضرری هم ندارد و مورد تائید پزشکان است مصرف کنند، ولی در کنارش آب و مایعات زیادی بخورند.

اگر کسی زیاد آب بخورد و سنگ کلیه اش دفع شود، چه باید بکند؟

اگر کسی سنگش را انداخت دلیل نمی شود که همین حالا سنگی در کلیه اش وجود نداشته باشد. چنین بیماری وقتی به ما مراجعه می کند، اگر درد  داشته باشد، با مسکن دردش را ساکت می کنیم و بعد بررسی های خودمان را شروع می کنیم . معمولا" این بررسی ها شامل عکس KUB و سونوگرافی کلیه است. سپس بر اساس یافته های این بررسی اولیه تصمیم می گیریم. برای بیمارمان چه کار بکنیم. یعنی بر اساس جنس، اندازه و محل سنگ کلیه تصمیم می گیریم که برای بیمار چه روش درمانی اتخاذ کنیم. اما یک نکته مهم را باید در مورد درمان سنگ کلیه بگویم و آن این که تقریبا" امروزه دیگر جراحی باز کلیه در درمان سنگ کلیه لزومی ندارد مگر در موارد بسیار خاص که خیلی هم نادر هستند. یعنی در حال حاضر در همین کشور خودمان به راحتی می توان سنگ های کلیه را با روش هایی مثل سنگ شکن و جراحی مختصر یا همان PCN  درمان کرد. توصیه من به تمام بیماران سنگ کلیه این است که اگر جراحی به آنها گفت که باید برای درمان سنگشان جراحی باز کلیه شوند، حتما" با یکی دو جراح کلیه و مجاری ادرار دیگر هم در این مورد مشورت کنند.

****

منبع : مقاله " نکته هایی در باره سنگ کلیه   " -تهیه کننده : دکتر سید محمدابوترابی-روزنامه سلامت - شماره 85

ترکیبات و فواید خرمالو برای سلامتی

 بسمه تعالی 

خرمالو درختی چند‌تنه یا تک ریشه است که تا25 فوت رشد می‌کند. این درخت در مناطقی که زمستان‌ها و تابستان‌های معتدل دارد بهتر رشد می‌کند.
درخت‌های خرمالو دو نوع اصلی دارند: آنهایی که میوه گس بار می‌دهند تازمانیکه رسیده شده و آنهایی که میوه غیرگس بار می‌دهند. نوع گس آن که معمولاً در ژاپن کشت می‌شود و هاکیا (Hachia) نام دارد، سرشار از تانین است و برای خوردن باید تا رسیده شدن کامل و نرم شدن آن صبر شود. از طرف دیگر، خرمالوی غیرگس تانین کمتری دارد و مثل سیب به صورت سفت هم قابل خوردن است. با اعمال دی‌اکسید کربن یا الکل به این میوه می‌توان گسی آن را از بین برد.
طی هر فصلی که درختان خرمالو بار می‌دهند، میوه‌های زیادی با شکل‌های مختلف و کشت‌های مختلف تولید می‌شوند. سایز آنها هم متفاوت است و از خیلی کوچک تا درشت در تغییر است. رنگ این میوه نیز از زرد-نارنجی کمرنگ تا نارنجی بسیار تیره در نوسان است. کل این میوه قابل خوردن است مگر دانه‌ها و کاسه‌گل.
فواید خرمالو
o این میوه بسیار کم‌کالری و کم‌چربی است (هر100 گرم70 کالری دارد) و منبع بسیار خوبی از فیبر می‌باشد.
o خرمالو موادمغذی آنتی‌اکسیدانه زیادی مثل کاتچین و گالوکاتچین و همچنین ترکیبی آنتی‌تومور به نام اسید بتولینیک در خود دارد. کاتچین‌ها ضدعفونی‌کننده، ضدالتهاب، و ضدخونریزی هستند.
o خرمالوی تازه حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانه ویتامین A، بتاکاروتین، لیکوپن، لوتئین، زآکسانتین و کریپتوکسانتین می‌باشد. اینها در کنار هم محافظانی در علیه رادیکال‌های آزاد به شما می‌روند که موجب پیری و بیماری‌های مختلف می‌شوند.
o زآکسانتین، که یک کاروتینوئید مهم است، جذب ماکولا شبکیه چشم می‌شود که تصور می‌شود خواص آنتی‌اکسیدانه و عملکردهای فیلترکننده نور دارد؛ درنتیجه به جلوگیری از بیماری ماکولا مرتبط با پیری چشم در افراد سالخورده کمک می‌کند.
o این میوه منبع بسیار خوبی از ویتامین C می‌باشد که یک آنتی‌اکسیدان قوی دیگر است. مصرف مداوم موادغذایی سرشار از این ویتامین به بدن برای مقاومت دربرابر عوامل عفونی و رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
o این میوه همچنین انواع مختلف ویتامین‌های B را نیز در خود دارد مثل اسید فولیک، پیریدوکسین (ویتامین 6B)، تیامین و از این قبیل. این ویتامین‌ها جزء عوامل دخیل در عملکردهای آنزیمی متابولیک بدن می‌باشد.
o خرمالوی تازه همچنین حاوی مقدار سالمی از موادمعدنی مثل پتاسیم، منگنز، مس و فسفر می‌باشد. منگنز عامل مشترک برای آنزیم سوپراکسید دیسموتاز میباشد که از بین برنده رادیکال آزاد بسیار قوی است. مس عامل مشترک با بسیاری آنزیم‌های حیاتی از قبیل سیتوکروم سی‌اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز است (سایر موادمعدنی بعنوان عامل همکار با این آنزیم منگنز و زینک هستند). مس همچنین برای تولید گلوبول‌های قرمز خون نیز لازم است.
خرمالو گس زمانی برداشت می‌شوند که سفت اما کاملاً رسیده باشند. خرمالوهای غیرگس زمانی آماده برداشت می‌شوند که کاملاً رنگ گرفته و کمی نرم شده‌اند. خرمالوهای گس در دمای اتاق نیز می‌توانند رسیده‌تر شوند.
موقع خرید خرمالو تازه که رنگ نارنجی روشن دارد و اثر لک یا برش روی آن دیده نمی‌شود را انتخاب کنید. خرمالوهای خشک نیز در سوپرمارکت‌ها موجود است و تقریباً شبیه به زردآلو خشک می‌ماند.
خرمالوهای گس رسیده و سفت را می‌توان ماه‌ها در یخچال نگهداری کرد. خرمالوهای غیرگس زمان ماندگار کوتاه‌تری دارند و فقط چند روز در دمای اتاق قابل نگهداری هستند

کالری مورد نیازمان را چگونه محاسبه کنیم؟

 بسمه تعالی 

---

«انرژی» عبارت است از ظرفیت انجام کار. بدن انسان برای هر فعالتی، نیاز به انرژی دارد و این انرژی را از درشت مغذی‌ها؛ کربوهیدرات، چربی و پروتئین و از الکل موجود در رژیم غذایی به‌دست می‌آورد.

---

انرژی موجود در درشت مغذی‌ها در پیوندهای شیمیایی موجود در مولکول مواد غذایی ذخیره شده است.

این انرژی در فرایندهای متابولیسمی بدن آزاد می‌شود و در فرآیندهای خاص دیگر مصرف می‌شود.

از جمله فرآیندهای که نیاز به انرژی دارد؛ سنتز و نگهداری بافت‌های بدن، انتقال الکتریکی، فعالیت عصبی، کار مکانیکی– ماهیچه‌ای و تولید گرما است که برای حفظ حیات ضروری‌اند.

خوب، بدن ما برای این فعالیت‌های حیاتی نیاز به انرژی دارد ولی نیاز هر فرد با دیگری متفاوت است. از این رو برای محاسبه‌ی انرژی مورد نیاز بدن اول باید بدانیم که کل انرژی مورد نیاز ما از چه اجزایی تشکیل شده است.

 

اجزای انرژی مصرفی 

                                                                                      2. اثر گرمازایی غذا ²(TEF) 

                                                                                      3. انرژی مصرف شده در فعالیت‌های فیزیکی³ (EEPA)

این سه مورد اجزاء اصلی کل انرژی مصرفی ⁴(TEE)  را تشکیل می‌دهند. بدین ترتیب برای محاسبه‌ی دقیق انرژی مورد نیاز روزانه باید بدانیم در هر کدام از این سه مورد چه‌قدر انرژی مصرف می‌کنیم. با یک مثال بهتر می‌توانید مفهوم این سه جزء را درک کنید. یک فرد ورزشکار را با یک فرد کارمند پشت میز نشین مقایسه کنید. ورزشکار فعالیت بدنی بسیار بالایی دارد در نتیجه حجم عضلات بیشتری دارد و انرژی بیشتری صرف فعالیت می‌کند پس کل انرژی مصرفی او بالاتر است. ولی فردی که کار او دارای فعالیت کمی است و با ماشین فاصله‌ی منزل تا محل کار را طی می‌کند و ورزش نمی‌کند، ترکیب بدنی‌اش به گونه‌ای است که چربی بیشتری دارد و انرژی کمتری صرف فعالیت می‌کند در نتیجه کل انرژی مصرفی او نیز کمتر از یک فرد ورزشکار است.

یک تفاوت مهم دیگر نیز وجود دارد، این که اگر مقدار چربی بدن بیشتر باشد، انرژی مصرف شده در حالت استراحت نیز پایین‌تر است. بدین معنا که اگر هر دوی این افراد هم وزن باشند و یک روز هر دو فعالیتی نکنند، فرد ورزشکار چون بدنش، عضله‌ی بیشتری دارد انرژی بیشتری در حالت استراحت می‌سوزاند. پس ترکیب بدن و نوع فعالیت‌های روزانه اثر مهمی در مقدار انرژی مورد نیاز ما دارد.

انرژی استراحت مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بخش انرژی مصرفی بدن است. این انرژی عبارت است از انرژی‌ای که صرف فعالیت‌های حیاتی بدن در شرایط استراحت کامل می‌شود. یعنی اگر فردی هیچ فعالیتی نداشته باشد و در حالت استراحت باشد این انرژی را نیاز دارد تا زنده بماند. بخش بزرگی از انرژی استراحت توسط کبد استفاده می‌شود زیرا در کبد بسیاری از فعالیت‌های حیاتی مانند ساخت قند مورد نیاز بدن و خصوصاً مغز، در حال انجام است.

انرژی استراحت به عوامل دیگری مانند؛ اندازه‌ی بدن، سن و وضعیت هورمونی بستگی دارد. افراد با اندازه‌ی بدنی بزرگ‌تر دارای میزان متابولیسم بالاتری در مقایسه با افراد با اندازه‌ی کوچک‌تر هستند.

اگر مقدار چربی بدن بیشتر باشد، انرژی مصرف شده در حالت استراحت نیز پایین‌تر است. بدین معنا که اگر هر دوی این افراد هم وزن باشند و یک روز هر

دو فعالیتی نکنند، فرد ورزشکار چون بدنش، عضله‌ی بیشتری دارد انرژی

بیشتری در حالت استراحت می‌سوزاند

همچنین در دوران رشد و در سنین پایین، به دلیل بالا بودن توده‌ی بدون چربی، میزان انرژی پایه یا RMR بالاتر است و با افزایش سن و کاهش توده‌ی بدون چربی مقدار آن نیز کاهش می‌یابد.

به علاوه اختلالات آندوکرینی مثل پُرکاری و کم کاری تیروئید موجب افزایش و کاهش مصرف انرژی می‌شود.

تحریک سیستم عصبی سمپاتیک در استرس و هیجانات سبب ترشح اپی‌نفرین شده که مستقیماً سبب افزایش تجزیه‌ی گلیکوژن و فعالیت سلولی می‌شود.

جنسیت نیز از عواملی است که بر انرژی پایه اثرگذار است و دلیل آن تفاوت در ترکیب و اندازه‌ی بدن بین دو جنس است. چون زنان به طور معمول چربی بیشتری در بدن دارند و سرعت فرآیند متابولیسمی در زنان 5 تا 10درصد کمتر است.

• انرژی پایه 65 تا 75 درصد از کل انرژی مصرفی.

• اثر گرمازایی غذا 10درصد

• و فعالیت‌های فیزیکی حدود 15 تا 25 درصد کل انرژی مصرفی را شامل می‌شود.

شکل 1) تصویری از اجزاء کل انرژی مصرفی بدن

  10% اثر گرمازایی غذا = رنگ زرد

  20-30% انرژی صرف شده در فعالیت = رنگ آبی

  60-70% انرژی استراحت یا پایه = رنگ قرمز

اثر گرمازایی غذا انرژی‌ای است که صرف هضم و جذب مواد غذایی می‌شود. مقدار این انرژی به عوامل مختلفی نظیر کالری غذا، ترکیب غذا و سابقه‌ی رژیم غذایی فرد بستگی دارد. ولی مقدار آن تقریباً ثابت است. البته بعضی از مواد غذایی مانند ادویه‌جات موجب افزایش و طولانی شدن آن می‌شوند. فلفل و خردل موجب افزایش 33 درصدی اثر گرمازایی غذا می‌شود و کافئین نیز مقدار آن را افزایش می‌دهد.

انرژی مربوط به فعالیت فیزیکی بسیار متغیر است و می‌تواند بین Kcal100 در روز برای افراد عادی در حالت استراحت کامل تا Kcal3000 برای ورزشکاران متغیر باشد. مقدار آن معمولاً در مردان بیشتر از زنان است.

روش‌های اندازه گیری انرژی مصرفی

در علم تغذیه از روش‌های بسیار دقیقی استفاده می‌شود مانند؛

1) روش کالری‌متری مستقیم (فرد را در یک فضای بسته‌ی بزرگ قرار می‌دهند به صورتی که فرد بتواند فعالیت‌های روزانه‌اش را انجام دهد و مقدار کالری مصرفی او را اندازه می‌گیرند)

2) روش کالری‌متری غیر مستقیم (در این روش با اندازه گیری میزان مصرف O2 و دفع CO2 بدن در یک مدت خاص میزان انرژی مصرفی را اندازه گیری می‌کنند)

3) روش آب نشاندار ⁵ DLW (این روش بهترین و کاربردی‌ترین روش اندازه گیری کل انرژی مصرفی است بدین صورت که دو ایزوتوپ ثابت از مولکول آب (H218O, 2H2O) به فرد خورانده می‌شود و مقدار دفع 2 H و 18 O را به مدت 7 تا 21 روز ثبت می‌کنند و از روی آن TEE را بدست می‌آورند)

ولی هیچ کدام از این روش‌ها بدون وسایل آزمایشگاهی مخصوص قابل استفاده نیست. از این رو با استفاده از همین روش‌های دقیق، فرمول‌هایی به‌دست آمده است که به راحتی برای من و شما قابل استفاده است.

برای محاسبه‌ی کل انرژی مصرفی باید اجزاء آن‌را محاسبه کرد بدین صورت که:

1- ابتدا انرژی پایه را حساب می‌کنیم (با استفاده از فرمول هریس بندیکت) :

(سن × 4/7) - (قد × 1/8) + ( وزن × 9.6) + 655 = برای زنان

(سن × 6/8) - (قد × 5) + (وزن × 13.7) + 66 = برای مردان

(قد را به سانتیمتر و وزن را به کیلوگرم در نظر می‌گیریم)

2- سپس فاکتور فعالیت را بر اساس فعالیت فرد تعیین می‌کنیم:

- برای افراد بسیار غیر فعال 1/3

- برای افرادی که کمی فعال هستند مردان: 1/6    /    زنان: 1/5  

- برای افرادی که فعالیت متوسط دارند مردان: 1/7 /    زنان: 1/6

- برای افرادی که فعالیت سنگین دارند مردان: 2/1  /   زنان: 1/9

با یک روش ساده‌تر نیز می‌توان انرژی پایه را محاسبه کرد و آن استفاده از جدول WHO است. در این جدول بر اساس گروه سنی وزن‌تان را به جای W جاگذاری کرده و انرژی پایه را به‌دست آورید، سپس در فاکتور فعالیت ضرب کنید.

زنان	مردان	سن(سال)
51 - (61 x  w)	54 - (60/9 × W)	3-0
22/5 x w)+ 499 )	495 + (22/7 × W)	10-3
746 + (12/2 x w)	651 + (17/5 × W)	18-10
496 + (14/7 x w)	(15/3 × W) + 679	30-18
829 + ( 8/7 x w)	(11/6 × W) + 879	60-30
596 +(10/5 × w)	13/5 × W) + 487)	60 >

3- در نهایت انرژی پاِیه را در فاکتور فعالیت ضرب می‌کنیم. کالری مورد نیاز روزانه به‌دست می‌آید.

از کل انرژی مورد نیاز هر فرد، 55 تا 65 درصد را برای کربوهیدرات،  25 تا 30 درصد را برای چربی و 15 تا 20 درصد آن را برای پروتئین در نظر می‌گیریم.

عاتکه موسوی

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

پی نوشت ها:

1- Resting Metabolic Rate, Resting Energy Expenditure

2 - Thermic Effect of Food

3 - Energy Expenditure in Physical Activity

4 - Total Energy Expenditure

5- Doubly Labeled Water

روش‌های مختلفی برای اندازه گیری مقدار انرژی مصرفی وجود دارد اما نکته‌ی مهم این است که ما تفاوت این روش‌ها و کارکرد مناسب هر یک از آن‌ها را بدانیم تا بتوانیم برای موقعیت‌های مختلف، بهترین روش را انتخاب کنیم. بدن انسان انرژی را به سه شکل مصرف می‌کند؛   1. انرژی مصرفی در استراحت یا انرژی پایه¹ (RMR - REE) 

ناگفته‌هایی از تابش اشعه ماوراء بنفش در ایران

 بسمه تعالی

خبرگزاری فارس: مدیر مرکز ازن‌سنجی ایران و خاورمیانه درباره وضعیت میزان تابش اشعه ماوراء بنفش (UV) در فصل تابستان جزئیاتی را اعلام کرد و گفت: با توجه به اینکه شاخص تابش این اشعه در کشور 14 سال است که ثابت است علت هراس‌آفرینی و ایجاد تشویش اذهان عمومی توسط وزارت بهداشت را باید دید چیست.

مهرداد قطره سامانی در گفت‌وگو با خبرنگار جامعه فارس با انتقاد از اینکه چرا باید وزارت بهداشت که دستگاه سنجش دقیق ماوراءبنفش (UV)را در اختیار ندارد نسبت به تشویش اذهان عمومی در جامعه اقدام کند، گفت: مرکز ازن‌سنجی تنها مرکزی است که در خاورمیانه قادر به اندازه‌گیری این اشعه است و مرجع رسمی اعلام میزان این اشعه، این مرکز است.
وی با اشاره به اینکه این مرکز روزانه میزان ضخامت لایه ازن را اندازه‌گیری می‌کند، اظهار داشت: هر چه میزان ضخامت لایه ازن کم باشد میزان تابش اشعه UV هم افزایش می‌یابد. طول موج‌های بین 317 تا 400 نانومتر از اشعه ماوراء بنفش هیچ زیانی برای بشر ندارد و توسط بخار آب موجود در جو، جذب می‌شود.

میزان تابش اشعه ماوراءبنفش در کشور 14 سال است که ثابت مانده است

مدیر مرکز ازن‌سنجی ایران و خاورمیانه با تأکید بر اینکه میزان تابش اشعه ماوراء بنفش در کشور هیچ تغییری نسبت به سال‌های گذشته نداشته است، گفت: میزان تابش اشعه ماوراءبنفش در کشور 14 سال است که ثابت مانده است.
قطره سامانی ادامه داد: میزان تابش این اشعه در نیمکره شمالی کره زمین یکسان است و تابش این اشعه در نیمه دوم بهار و تابستان افزایش می‌یابد.

تابش شدید ماوراء بنفش از ساعت 14:30 تا 14:40 دقیقه هر روز در تابستان

وی با تأکید بر اینکه بهتر است وزارت بهداشت به جای هراس‌آفرینی در جامعه، زمان تابش این اشعه را به مردم اعلام کند، گفت: میزان تابش شدید این اشعه در فصل تابستان تنها 10 دقیقه است که طبق بررسی‌های انجام شده حدوداً از ساعت 14:30 تا 14:40 دقیقه هر روز در فصل تابستان است. در این 10 دقیقه میزان تابش اشعه UV بین 7 تا 10 و در مابقی ساعات نیز بین 2 تا 4 است.
مدیر مرکز ازن‌سنجی ایران و خاورمیانه افزود: مردم می‌توانند در این زمان کوتاه حتی‌المقدور در سایه قرار بگیرند یا اگر اجباری به حضور در زیر نور خورشید دارند از کرم‌های ضدآفتاب و عینک‌های آفتابی استفاده کنند.
قطره سامانی تصریح کرد: 143 روز از سال که از نیمه دوم بهار تا پایان تابستان طول می‌کشد شاخص تابش اشعه ماوراء بنفش در کشور بالاست یعنی زیر عدد 10 است و به حدی نیست که به مردم هشدار بدهیم.

باید طبق قوانین بین‌المللی نسبت به اشعه ماوراءبنفش به مردم هشدار داد . 

وی با بیان اینکه طی 14 سال گذشته شاخص تابش اشعه ماوراء بنفش در کشور ثابت بوده و در تمام این سال‌ها 143 روز میزان این تابش بالا بوده است، گفت: اگر می‌گوییم میزان تابش در این 143 روز بالا بوده است به این معنی نیست که به حدی بالا بوده است که باید به مردم اعلام شود. چون طبق قوانین بین‌المللی ما وظیفه داریم اگر میزان تابش اشعه ماوراء بنفش بالاتر از عدد 11 شد به مردم هشدار بدهیم که خوشبختانه طی این سال‌ها به این عدد نرسیده‌ایم.

مرکز ازن‌سنجی هر 2 ماه یک‌بار به مرکز جهانی اشعه‌ماوراء بنفش گزارش می‌دهد .

مدیر مرکز ازن‌سنجی ایران و خاورمیانه با بیان اینکه ایران سیصد و سی و ششمین ایستگاه جهانی ازن را داراست، گفت: مرکز ازن‌سنجی ایران تنها ایستگاه رسمی سنجش ازن استراتوسفری در ایران است که اطلاعات خود را هر 2 ماه یک‌بار به مرکز ازن و اشعه ماوراء بنفش جهانی در تورنتو کانادا ارسال می‌کند.
قطره سامانی ادامه داد: پس ما نمی‌توانیم اگر وضعیت میزان تابش اشعه ماوراء بنفش در مرحله هشدار باشد آن را مخفی کنیم. در حال حاضر عدد میزان تابش اشعه ماوراء بنفش در کشور حدود 8 است.
وی تأکید کرد: بر اساس قانون وزارت بهداشت نمی‌تواند میزان تابش اشعه ماوراء بنفش در کشور را اعلام کند چون دستگاه اندازه‌گیری دقیق آن را ندارد و اگر هم دستگاهی داشته باشد نمی‌تواند عدد تابش را اعلام کند تنها وضعیت ضعیف، متوسط و شدید را می‌تواند رؤیت کند.
به گزارش خبرگزاری فارس، یکی از تابش‌های خطرناک خورشیدی، اشعه ماوراء بنفش است. این اشعه در محدوده بینایی انسان نیست و نمی توان آن را دید به همین خاطر به آن نور تاریک نیز می‌گویند. پرتوهای ماوراء بنفش در طیف نور خورشید دارای طول موج کوتاه و انرژی زیاد است که می تواند باعث بیماریهای پوستی، چشمی، تخریب ژنتیکی DNA و اختلال در سیستم ایمنی بدن، پیری زودرس و... در انسان شود.

افزایش حافظه

 بسمه تعالی 

برچسب ها: عسل, تقویت حافظه, گردو, استخدوس, شربت عسل, مسواک, فراموشی, مسواک زدن, ارده, فراموشکار, ضعف حافظه, حافظه

یا اخیرا فراموش می کنید دسته کلید خود را کجا گذاشته اید؟ داخل اتاق می شوید بدون اینکه بدانید برای چه کاری به آن سمت می روید؟ شماره تلفن منزل خود را فراموش می کنید؟ امروزه نداشتن تغذیه مناسب و سالم و عدم رعایت تدابیر حفظ الصحه، مصرف قرصهای آهن و مصرف آردهای گندم و مواد کارخانه ای به اصطلاح غنی سازی شده همه دست روی دست هم داده اند تا حافظه ها تضعیف و با افزایش سن نیز بیماری آلزایمر بیش از گذشته گریبان گیر سالمندانمان گردد. بسیار از جوانان محصل یا دانشجو که داشتن حافظه خوب ابزار ارتقاء سطح دانش آنها است از ضعیف بودن حافظه خود می نالند و برای درمان آن دست به دامن طب سنتی می شوند. برای تقویت حافظه باید تغذیه را سالم کنید، مخصوصاً از روغن ناسالم استفاده نشود و روغن ارده (روغنی که بعد از اینکه کنجد را ارده کردند از آن روغن تهیه می کنند) در غذاهایتان استفاده کنید. ارده به اشکال مختلف مانند حلوا ارده، ارده شیره و ارده و عسل میل کنید. گردو  بخورید و پنیر بدون گردو نخورید. به هیچ وجه آب یا نوشیدنی که در آن یخ انداخته شده باشد مصرف نکنید. مدتی نیز بلغم زاها را کمتر مصرف کنید یا همراه با مصلحات آن مصرف شوند. هر روز نیم ساعت کندر بجوید (توجه کنید جویدن کندر در این مورد موثر است نه بلعیدن آن) دم کرده استوخدوس و افتیمون و همچنین داروی کد 118 نیز کمکتان خواهد کرد. برای تهیه کد 118 می توانید  50 گرم سیاه دانه را با گوشت کوب بکوبید (نه با آسیاب) و با 300 گرم عسل زنبوری چند گیاهی مخلوط کنید. ضمناً اگر طبعتان نیز سرد است باید مراقب باشید که سرتان را گرم نگه دارید. در احادیث نیز در زمینه افزایش حافظه مواردی ذکر شده است از جمله قرائت قرآن کریم. یکى از امتیازهاى قرآن مجید آن است که تلاوت و به خاطرسپردنش سبب تقویت حافظه مى شود. در حدیثی از امام صادق علیه‏ السلام آمده است: ثَلاثٌ یُذْهِبْنَ النِّسْیانَ وَ یُحْدِثْنَ الذُّکْرَ: قِراءَةُ الْقُرآنِ، وَ السِّواکُ وَ الصِّیامُ دعائم الاسلام، ج 2، ص 137، ح 481. سه چیز، فراموشى را از بین مى‏برد و حافظه را زیاد مى‏کند: خواندن قرآن، مسواک زدن و روزه گرفتن. لازم به ذکر است تقویت حافظه بر روی تمرکز تاثیر دارد ولی بیشتر باید با تمرین، تمرکز را تقویت کرد. تذکر: -    داروهای شیمیایی که برای افزایش حافظه مورد استفاده قرار می‌گیرند دارای عوارض بوده و به هیچ وجه مورد تایید نمی باشند. -    کم خوابی و نداشتن خواب مناسب و کافی، بر روی کاهش و ضعف حافظه تاثیر می گذارد. لذا توصیه ها و تدابیر مربوط به خواب و بیداری را رعایت نمایید.

معرفی برخی گیاهان دارویی

 بسمه تعالی

---

گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌ های آن ها حاوی ماده ی موثره‌ است. این ماده که کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه را تشکیل می ‌دهد، دارای خواص دارویی موثر بر موجودات زنده ‌است. همچنین کاشت، داشت و برداشت این گیاهان به منظور استفاده از ماده ی موثره ی آن ها انجام می ‌گیرد.

---

در ادامه شما را با خواص چند گیاه دارویی آشنا می کنیم. ولی به خاطر داشته باشید که در مصرف گیاهان دارویی نیز نباید زیاده روی کنید.

باباآدم ؛ درمان کننده بیماری‌ های پوستی

محمد صالحی سورمقی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره ی این گیاه می گوید: باباآدم یکی از گیاهان دارویی است که از ریشه آن برای درمان بیماری ‌های پوستی استفاده می ‌شود که مصرف آن به شکل موضعی یا خوراکی است. ریشه‌ ی باباآدم، ضد میکروب، ضد تومور، ضد تب، ادرارآور، کاهش ‌دهنده ی قند خون و معرق است.

از گیاه باباآدم فرآورده ‌های‌ ضدشوره، تقویت موی سر، تمیز کننده‌ های پوست و مواد آرایشی - بهداشتی تهیه می ‌شود.

در ایران از این گیاه محصول صنعتی ساخته نشده است و به شکل سنتی تهیه می ‌شود.

بادرنجبویه؛ مفید برای اعصاب

گیاه بادرنجبویه سال ها است که توسط پزشکان مشرق زمین، برای درمان مشکلات خلقی استفاده می‌ شود؛ همچنین مصرف آن جهت سردرد با منشاء عصبی، ضعف حافظه و خستگی روحی مفید است.

دکتر علی زرگری در خصوص فواید این گیاه می ‌گوید: "وارنگ بو" یا "بادرنجبویه" در طب عوام برای مصارفی از قبیل رفع دل پیچه ی ناشی از نفخ و تقویت معده به کار می‌ رود و از مصارف اصلی و ویژگی ‌های خاص آن، آرام کردن اعصاب و تقویت قلب است.

این گیاه به اشکال مختلفی از قبیل اسانس، عصاره ی روغنی، روغن، پماد، کمپرس و دم کرده استفاده می شود. اسانس این گیاه در آرام کردن درد معده با منشاء عصبی، احساس چنگ زدگی در معده، تپش قلب، سردردهای یک طرفه، سرگیجه، عصبانیت، بی‌ خوابی، استفراغ های دوران بارداری، کم خونی دختران جوان، درد عصبی دندان و رفع تندخویی در دختران جوان و زنان بسیار مو ثر است.

برگ این گیاه، بهترین دارو برای کسی است که هنگام نگرانی و اضطراب ناراحتی معده پیدا می ‌کند.

دم کرده ی آن نیز جهت تهوع، مراحل اول سرماخوردگی، خستگی عصبی و افسردگی مفید است.

گفتنی است کمپرس، پماد و روغن حاصل از این گیاه جهت دفع حشرات و درمان زخم نیش آن ها و رفع تنش عصبی، از زمان ابن سینا تجویز شده است.

برگ زیتون؛ کاهش دهنده فشار خون

اثر کاهش دهندگی پُرفشاری خون در برگ زیتون و ماده ی اصلی آن در حیوانات آزمایشگاهی، کاملا به اثبات رسیده است. آزمایش های دیگری بر روی حیوانات نشان می دهد که قند خون را نیز کاهش می دهد.

از دیگر خواص برگ زیتون، اثرات ضد اسپاسم، آنتی اکسیدان، ضد میکروب، ضد ویروس تبخال، ضد قارچ، ضد آریتمی و گشاد کننده ی رگ های قلب می باشند.

همچنین خاصیت گشاد کنندگی رگ های آن در حیوانات آزمایشگاهی نیز به اثبات رسیده است.

برگ های جوان و مُسن، از نظر ترکیبات و خواص دارویی با هم مقایسه شده و تفاوتی بین آن ها وجود ندارد.

عوارض جانبی: تا کنون آثاری سمی، از برگ زیتون گزارش نشده است. با این حال گاهی ممکن است باعث دردهای معدی گردد. مصرف آن در افراد دارای دیابت ممکن است با کاهش قند خون صورت گیرد.

طریقه و مقدار مصرف: بر روی 7 تا 8 گرم خرد شده ی برگ، یک استکان آب ریخته و مدت 5 تا 10 دقیقه می جوشانیم؛ سپس صاف کرده و پس از سرد شدن میل می کنیم. این مقدار را می توان 3 یا 4 بار در روز تکرار کرد.

بومادران؛ بهبود دهنده سرماخوردگی

گیاه دارویی بومادران کاربردهای درمانی مختلفی دارد که از جمله خواص آن، در درمان سرماخوردگی مشاهده می‌ شود.

دکتر شمسعلی رضا زاده، رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی درباره ی این گیاه می گوید: سرشاخه ‌های گلدار گیاه بومادران دارای ویژگی هایی همچون قابض بودن، معرق و ضد اسپاسم است و در درمان سرماخوردگی موثر است.

این گیاه همچنین به طور سنتی در درمان کولیک، هیستری، صرع، روماتیسم و پیشگیری از پیری زودرس پوست مفید است.

این گیاه بر فعالیت تنفسی نوتروفیل‌ های انسان اثر مهاری دارد که توجیه ‌کننده ی خاصیت ضد التهابی آن است. اثر ضد التهابی این گیاه با داروی ایندومتاسین قابل مقایسه است.

همچنین بومادران از زخم معده ی ناشی از ایندومتاسین و اتانل در موش صحرایی پیشگیری می ‌کند و باعث التیام زخم معده ناشی از اسید استیک در موش صحرایی شده است.

برگ گردو؛ ضد اسهال و مفید برای پوست

برگ گردو حاوی حدود 10 درصد تانن بوده و به همین دلیل دارای مزه ی گس و مایل به تلخ است. مواد مهم دیگر آن، ژوگلون و هیدروژوگلون هستند. ژوگلون، جسم ناپایداری است و به سرعت پلیمریزه شده و به رنگ قهوه ای و سیاه تبدیل می شود. ژوگلون بیشتر در برگ و پوست گردوی تازه وجود دارد و به تدریج از مقدار آن کم می شود و در برگ کهنه، میزان آن بسیار پایین است.

علت سیاه شدن دست در تماس با پوست و برگ گردوی تازه، ژوگلون و تغییرات شیمیایی مذکور است.

اثرات مهم:

پوست گردو دارای خاصیت قابض بوده و به دو صورت خارجی و داخلی(خوراکی) مصرف می شود. مصرف خارجی آن، به صورت دم کرده، پماد، ضماد و یا مرهم می باشد که دارای خاصیت التیام زخم، تسکین اگزما و عفونت های چرکی پوست است.

مصرف خوراکی آن، دارای خاصیت ضد اسهال می باشد.

اسانس برگ و ماده ی ژوگلون، دارای خاصیت ضد قارچ هستند.

در طب عوام، از برگ گردو به عنوان ضد کرم و تصفیه کننده ی خون استفاده می کنند.

یکی دیگر از خواص برگ گردو، کاهش قند خون به مقدار کم است.

طریقه و میزان مصرف:

تهیه دم کرده: بر روی حدود 2 گرم برگ خرد شده، یک لیوان آب سرد ریخته و تا حد جوش می رسانیم؛ سپس 5 تا 10 دقیقه بدون جوشیدن صبر می کنیم و محلول را صاف می کنیم و صاف شده را میل می کنیم. این مقدار مصرف می تواند تا سه بار در روز تکرار گردد. این جوشانده خوراکی می تواند به عنوان ضد اسهال و یا به طور موضعی برای تسکین مشکلات پوست نیز مصرف شود.

خاصیت دیگر برگ گردو، کاهش قند خون است که برای این منظور، می توان از جوشانده، 3 تا 7 گرم در روز(بهتر است در دو نوبت تقسیم شود) به طور خوراکی استفاده کرد.

برای تهیه ی محلول برای شست و شوی پوست: بر روی 5 گرم برگ خرد شده ی گردو، 200 میلی لیتر آب ریخته و برای مدت 5 دقیقه، جوشانده شود، سپس محلول را صاف نموده و پس از سرد شدن به طور موضعی مصرف می کنیم.

مهم ترین اثرات گزارش شده پوست و برگ گردو:

ضد درد، ضد کرم، ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد میکروب، ضد سرطان، ضدسم، ضد ویروس تبخال، ضدورم، ضد اکسیدان، ضد رادیکال های آزاد، ضد عفونی کننده، ضد تومور، ضد ویروس، افزایش دهنده ی قوای جنسی، قابض، ضد کاندیدیا، هضم کننده، ادرار آور، ضد قارچ، به عنوان رنگ مو، بند آورنده ی خون ریزی، علف کش و حشره کش.

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و سلامت

خودترمیمی مغز و برگشت حافظه

 بسمه تعالی

اطلاعات اعجاب ‌برانگیز پژوهشگران درباره خودترمیمی مغز!

---

پژوهش ‌های تازه، اطلاعات اعجاب برانگیزی در مورد ساز و کار ترمیم قسمت های آسیب‌ دیده مغز که برای حافظه و توجه مهم است، به دست می‌ دهد.

---

پژوهشی جدید که در شماره 4 نوامبر مجله علمی نورون، متعلق به انتشارات "سل" چاپ شد، نقش قسمت‌ های آسیب ندیده مغز را در جایگزینی و حمایت از عملکرد ترمیمی برجسته می‌ کند.

آسیب‌ های مغزی با توجه به مکان و شدت صدمه می ‌تواند، دارای پیامدهای ویرانگری باشد. صدمه به قسمتی از مغز که قشر پیش‌ پیشانی نامیده می ‌شود، در بیشتر موارد به کاستی حافظه و توجه منجر می ‌شود. با این حال، افراد می ‌توانند با گذشت زمان برخی عملکردها را بازیابی کنند.

مطالعاتی که بازیابی کاستی حرکتی یا زبانی را بررسی کرده، نشان می ‌دهد بخش‌ های آسیب ندیده مغز می ‌توانند جبران گر بخش‌ های آسیب دیده باشند. در حالی که مشخص است انعطاف پذیری عصبی برای بازیابی عملکردی پس از آسیب به قشر پیش پیشانی، مورد نیاز است، ساز و کارهای دقیق بازیابی شناختی به خوبی مشخص نیست.

دکتر برادلی وویتک از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی توضیح می ‌دهد: در مطالعه جاری، ما مشتاق هستیم بررسی کنیم آیا عملکرد شناختی بدون عیب در بیمارانی که قشر پیش پیشانی آن ‌ها در یک نیمکره مغز آسیب دیده، توسط کُنِش جبرانی قشر پیش پیشانی در قسمت سالم و آسیب ندیده مغز جبران می‌ شود؟

دکتر وویتک و همکارانش مطالعه‌ ای را طراحی کرده ‌اند تا فعالیت مغز در بیمارانی را بررسی کنند که تنها در یک سمت مغز آن‌ ها قشر پیش پیشانی آسیب دیده است.

یک سلول بنیادی مهم در ترمیم نورون های مغز شناسایی شد

دانشمندان استرالیایی یک سلول بنیادی کلیدی را در مغز کشف کردند که با یادگیری و حافظه مرتبط است و می تواند راهی به سوی درمان های سکته مغزی و جنون باز کند.

محققان موسسه مغز دانشگاه کویینزلند برای اولین بار کشف کردند که چگونه سلول های عصبی در مغز می توانند بازسازی شوند.

این دانشمندان که نتایج یافته های خود را در مجله Journal of Neuroscience منتشر کرده اند پس از ? سال تحقیقات سلول کلیدی را در منطقه هیپوکمپوس مغز کشف و مشاهده کردند که این سلول کلیدی همانند یک سلول بنیادی برای تولید نورون های جدید فعال می شود. هپیوکمپوس ساختار مغزی است که با اتصالات مربوط به کنترل حافظه ارتباط دارد.

از آنجا که تولید نورون ها با افزایش سن کمتر می شود توانایی جذب اطلاعات در مغز و یادگیری با کندی مواجه می شود. این مسئله به خصوص در افرادی که از جنون سالمندی، افسردگی و یا سکته مغزی رنج می برند بدیهی است.

این دانشمندان کشف کردند که چگونه تحریک محیطی از طریق سیستم عصبی به هیپوکمپوس حرکت می کند و اگر این حرکت به اندازه کافی قوی باشد می تواند مولکول هایی که سلول های بنیادی را برای تولید تعداد زیادی نورون تحریک می کنند با خود به این منطقه مغزی گسیل کند.

این کشف، پیری آهسته که به " از آن استفاده کن و یا آن را از دست بده" (use it or lose it) معروف است را تائید می کند.

نتایج این تحقیقات که اطلاعات جدیدی در خصوص توانایی مغز در ترمیم نورون ها ارائه می کند می تواند راه جدیدی در توسعه داروهایی برای پیشگیری و یا درمان جنون سالمندی که یکی از دلایل مرگ سالمندان است بگشاید.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

نعناع « داروئی »

 بسمه تعالی 

نعناع گیاهی است علفی و چند ساله که علاوه بر ساقه زیر زمینی که گیاه را در خاک مستقر می‌سازد دارای ساقه هوایی نیز هست. در محل گره‌های ساقه که در تماس با زمین است ریشه‌هایی خارج شده که ساقه جدید را درست می‌کند.

کلیات گیاه شناسینعناع گیاهی است علفی و چند ساله که علاوه بر ساقه زیر زمینی که گیاه را در خاک مستقر می‌سازد دارای ساقه هوایی نیز هست. در محل گره‌های ساقه که در تماس با زمین است ریشه‌هایی خارج شده که ساقه جدید را درست می‌کند. بنابراین اگر شما فقط یک ساقه نعناع در باغچه خود بکارید به زودی تمام باغچه شما پر از نعناع می‌شود. برگهای نعناع بیضی شکل ، نوک تیز و دندانه‌دار می‌باشند.

گلهای آن بسته به نوع نعناع ممکن است قرمز ، ارغوانی یا سفید باشد. نعناع در مناطق معتدل و آفتاب‌گیر به خوبی رشد می‌کند. نعناع از قدیم‌الایام به عنوان یگ گیاه معطر و اشتها آور و برای ناراحتی‌های دستگاه گوارش بکار رفته است. بقراط پدر علم طب از نعناع در نوشته‌های خود یاد کرده است. در قرون وسطی از نعناع در معالجه بیماریها و برای التیام زخمها و درمان درد گزیدگی زنبور و سگ هار استفاده می‌شد.
ترکیبات شیمیایی
نعناع دارای ماده‌ای به نام منتول می‌باشد که ایجاد احساس خنکی در دهان می‌کند. مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از 35% تا 55% تغییر می‌کند که البته اگر نعناع دیر کنده شود مقدار منتول آن تا حدود 30% پائین می‌آید.


خواص داروئینعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتا گرم و خشک است و از نظر خواص دارویی از پونه قوی‌تر است. از نعناع اسانس ، روغن و تنتور تهیه می‌کنند که مصارف طبی مختلفی دارد.

    * نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می‌برد.
    * نعناع تقویت کننده معده و بدن است.
    * نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است.
    * یک فنجان چای گرم نعناع سینه را آرام می‌کند.
    * نعناع مسکن ، آرام بخش و قاعده آور است.
    * استفاده از نعناع درد شکم را برطرف می‌کند.
    * نعناع درمان سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌باشد.
    * نعناع ناراحتیهای عصبی را برطرف می‌کند.
    * برای تسکین درد دندان نعناع را در دهان گذاشته و بجوید.
    * آشامیدن چای نعناع و یا عصاره نعناع خونریزی سینه را قطع می‌کند.
    * کمپرس نعناع درد سینه و پهلو را از بین می‌برد.
    * نعناع کرمهای روده و معده را می‌کشد.
    * برای از بین بردن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ نعناع را با آب انار ترش بخورید.
    * نعناع ادرار را زیاد می‌کند.
    * برای رفع قولنح و دردهای روده معده و هضم نشدن غذا چای نعناع بنوشید.
    * برای از بین بردن گلو درد چای نعناع غرغره کنید.
    * نعناع معرق است بنابراین تب را پائین می‌آورد.
    * در هنگام سرماخوردگی بینی را با چای نعناع بشوئید.


مصارف اسانس نعنا 

یکی از فرآورده‌های نعناع اسانس نعناع است که از تقطیر برگ و سرشاخه‌های گلدار نعناع تحت اثر بخار آب تهیه می‌شود و دارای 50% تا 70% منتول می‌باشد. اسانس نعناع که در کشور انگلستان تهیه می‌شود شهرت خاصی دارد. این اسانس به عنوان تقویت کننده معده بادشکن ، ضد عفونی کننده ، رفع دل‌پیچه بچه‌ها و اسهال بکار می‌رود برای استفاده از اسانس نعناع کافی است که مقدار یک تا سه قطره آنرا با یک لیوان آب و یا نوشابه مخلوط کرده و بنوشید.

اسانس نعناع را نباید به مقدار زیاد برای کودکان و نوزادان استفاده کرد زیرا روی حرکات تنفسی و قلب اثر گذاشته و ممکن است که خطرناک باشد. اگر اسانس نعناع به مقدار زیاد مصرف شود فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع ، استفراغ و درد معده می‌شود. اگر بدن شما خارش دارد مقدار 2 گرم اسانس نعناع را در 50 گرم وازلین ریخته ، خوب باهم مخلوط کرده و در محل خارش بمالید. اگر از بیماری رماتیسم و آرتروز رنج می‌برید از روغن نعناع استفاده کنید طرز استفاده از آن به این صورت است که 2 قطره روغن نعناع را با یک قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط کرده و محلهای دردناک را با آن ماساژ دهید.

برای رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنید بدین ترتیب که 10 قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید سپس یک پارچه که به اندازه پیشانی باشد در آن فرو برده آب اضافی آنرا بگیرید و روی پیشانی و شقیقه‌ها بگذارید تا سردرد برطرف شود. نعناع بهترین دوست کبد است. کبد را تمیز کرده و صفرا را رقیق می‌کند و کلسترول خون را پائین می‌آورد. برای این مورد چای نعناع را قبل از غذا بنوشید.